Pogańska warownia w ujściu rzeki Słupi

Warownia w ujściu Słupi to miejsce obronne w ujściu Słupi o specjalnie wzmocnionych obwałowaniach i z ukrytą pod powierzchnią wody przegrodą na rzece (tzw. przewłoka). Na zachodniej odnodze rzeki warownia przybierała kształt połowy koła, na wschodniej odnodze nie pozostał żaden ślad po jej istnieniu poza osadą Zapadłe. Takie umocnienia występowały w miejscu ujścia wszystkich rzek Pomorza w okresie wypraw wikingów.

Geneza warowni

W pobliżu Ustki Kaszubi pobudowali liczne grodziska. Wokół nich były rozmieszczone osady, z których ludność chroniła się w czasie zagrożenia do warowni. Miejsce obronne w Ustce, tak jak i inne, dawało schronienie dla jednej pobliskiej osady. Do najważniejszych grodzisk słowiańskich w powiecie słupskim w pobliżu Ustki, należały m.in.

• Gać – VIII–X w.
  
• Słupsk – przełom VIII i IX–XII w.
  
• Wicko (grodzisko)
  

Słowianie swoje grodziska budowali przeważnie na bagnach, jednakże w miejscach ujścia rzek do Bałtyku, z konieczności obronnych, stawiane były warownie o podobnej konstrukcji do małych grodów z wałem obronnym. Od wschodu regionu były to grodziska:

• Rowokół (grodziska) – Łupawa
  
• Gardna Wielka – wyjątkowo tam broniono brzegu na sztucznie usypanej platformie dopiero w XII wieku – Łupawa
  
• Darłowo (grodzisko) – Wieprza
  
• Budzistowo (grodzisko) – Parsęta
  

Historia warowni w ujściu Słupi
W VIII wieku rzeka Słupia uchodziła deltą do morza. Data powstania warowni w lewej odnodze ujścia Słupi jest nie znana. Jej prawa odnoga znajdowała się obok dzisiejszej osady Orzechowo i płynęła w miejscy gdzie dziś znajduje się droga Zapadłe – Orzechowo. W czasach Mieszka I istniało również jezioro lagunowe sięgające aż pod wieśPrzewłoka.
Wzmianka pisemna o istnieniu warowni pochodzi dopiero z umowy słupskich radnych ze Święcami z 1337 roku. Po przejęciu tych terenów przez Krzyżaków został wstrzymany handel ze Skandynawią, a po powstaniu Ligi Hanzeatyckiej, warownia straciła swoje znaczenie. Na jej miejscu wybudowano w 1356 roku kościół.
opr. A. Fularz na podst. Wikipedii

• F. Lachowicz, J. Olczak, K. Siuchniński, Osadnictwo wczesnośredniowieczne na Pobrzeżu i Pojezierzu Wschodniopomorskim. Wybrane obszary próbne. Katalog, Poznań, Poznań 1977
• J. Lindmajer, T. Machura, Z. Szultka, Dzieje Ustki, Słupsk 1985
• Krystyna Pieradzka, Walki Słowian na Bałtyku w X-XII wieku, Wyd. Min. Obr. Nar., Warszawa 1953